Werken aan de Lemsterdijk: ongelukken, ongedierte en rugklachten

Pieter Gerssen was erbij toen in oktober 1939 de dijk tussen Urk en Lemmer dichtging. "De muizen gingen met je mee, en de ratten ook." Hij vertelt:

dijkbouw NOP.jpg

Aanleg van de ringdijk van de Noordoostpolder.

Alle rechten voorbehouden

Je ziet die dijk van Lemmer dichterbij komen. Je werkte natuurlijk om zoveel mogelijk meters te krijgen, want dat had je aangenomen: zoveel per meter. Tussendoor deden we ook wel eens ander werk, hoor. Als we moesten wachten losten we bakken puin of bakken steen met de kruiwagen. Het was wel leuk werk, ik mocht het wel graag doen.

Er zijn ook wel eens mensen verdronken. Bakken omgeslagen, een steenbak. Eén doodgeknepen tussen de keileembak en de molen in, dat weet ik nog. Ik kende die man, dat was een Sliedrechter. En er is toen een Werkendammer verdronken. Ze waren steen aan het lossen en die bak kapseisde. Ja, die bak lag wel tegen de kant aan, maar ja. Het werk werd niet stilgelegd hoor, je moest doordraaien natuurlijk. Dat vond je niet hard, dat was normaal.

De muizen gingen met je mee, en de ratten ook. Dan lagen er bulten stro, die ze gebruikten om die ondergrond te maken en daar bouwden ze mooi nesten in. Ja, die liepen gewoon met je mee van Urk af. Ze verplaatsten zich met elke meter. Die ratten waren nog behoorlijk groot, hoor. Overdag hielden ze zich weg, maar dan ging je stenen ofzo opruimen en dan zag je ze vliegen.

Ik stond erbij toen in oktober 1939 de Lemsterdijk dichtging. We konden een consumptie halen bij Woudenberg en dan kregen we ook een sigaar. Ja, het was oorlog natuurlijk. Ik was er vroeg heen gegaan, want ik moest een stukje lopen omdat ik achter was. Toen ie dichtzat, ben ik gewoon weer aan het werk gegaan. Veel boten lagen er, toeten en doen enzo. Urkers die op een bak voeren lagen er wel bij te kijken, maar geen Urkers van het eiland. Het was zeven kilometer van Urk af. De meesten hadden geen fiets.

Toen de Lemsterdijk af was, ben ik weer naar de Kamperdijk gegaan. Ik werkte bij een heistelling om een damwand te heien. Later ben ik in het onderhoud van de dijk gekomen, bij Daalder. Tijdens de oorlog werkte ik ook op de dijk: dijkonderhoud, stormschade herstellen. Die stenen bezakte allemaal en dan moesten daar later weer stenen op gebracht worden, dat deden we allemaal. 

Mijn hele leven heb ik rugklachten gehad. Ik denk dat ik het daarvan heb overgehouden. Zwaar tillen, hè. Wel meer collega’s van me hebben er last van. Altijd gevoelig, de ene dag meer pijn dan de andere.

Bron: Batavialand te Lelystad, interviews met de heer P. Gerssen, 25 februari 2010, 4 maart 2010 en 11 maart 2010.

Alle rechten voorbehouden