Bart Schultz
Door de eeuwen heen is ons land echter vele malen door overstromingen getroffen. Een uitstekend overzicht hiervan is te vinden in het uit drie delen bestaande standaardwerk van M.K.E. Gottschalk Stormvloeden en rivieroverstromingen in Nederland.
In 2025 wordt de overstromingsramp van 1825 herdacht, waarbij grote gebieden rond de voormalige Zuiderzee overstroomden. Er wordt op verschillende manieren aandacht aan besteed, zoals door publicaties, symposia, tentoonstellingen en excursies. Tijdelijke tentoonstellingen zijn er in Elburg, Ermelo, Hasselt, Kampen, Oldebroek, Staphorst en Vollenhove.
In de Broederkerk/Stadsgehoorzaal in Kampen was een interessant symposium, waarbij ook een podcastserie Waterwolf. De stormvloed van 1825 werd gelanceerd. Bovendien is er in Kampen een fietsroute langs sporen van de ramp. Het Tijdschrift voor Waterstaatsgeschiedenis heeft in december 2024 een themanummer uitgebracht dat geheel gewijd is aan de ramp. Ook zijn er voor zover mij bekend twee boeken verschenen, te weten: in 2002 Overijssels watersnood, een heruitgave van het verslag van de ramp in 1825 door Jan ter Pelkwijk en dit jaar Stormvloed 1825 door Arnoud van de Ridder.
In het kader van de activiteiten organiseerde de Vereniging voor Waterstaatsgeschiedenis een excursie naar Hasselt langs het Zwarte Water, dat destijds ook getroffen was door de overstroming. Er werd een rondwandeling door de stad gemaakt. Op verschillende panden zijn hier plaatjes aangebracht op het niveau tot waar de overstroming is gekomen. Hierbij konden ook aardig de niveauverschillen in de stad worden afgeleid. Zo zat in de Hoogstraat het plaatje laag boven de stoep en bij de lager gelegen voormalige kalkoven zat het plaatje hoog in de deurpost.
Ook was er een bezoek aan de tijdelijke tentoonstelling in het Oude Stadhuis. Hier werd een bord getoond met het aantal slachtoffers en de schade. Het aantal slachtoffers bedroeg 305 personen, 16.227 stuks vee en 1482 bijenkorven. De schade aan vee bedroeg ruim achthonderdduizend gulden en aan bebouwing en inboedel bijna anderhalf miljoen gulden. Ook waren er lezingen in verband met de overstroming. Al met al een interessante bijeenkomst.
In het verleden zijn alle grote besluiten in verband met overstromingen altijd na de ramp genomen. Wereldwijd is dit eigenlijk nog steeds het geval. De besluiten met betrekking tot de Maaswerken en Ruimte voor de Rivier zijn ook nog na de ramp, of bijna-ramp genomen. Inmiddels wordt in ons land echter hard gewerkt in het kader van de Hoogwaterbeschermingsprogramma’s, waarbij op nationaal niveau de veiligheid tegen overstromingen wordt verhoogd. Hiermee wordt dus duidelijk vooruit gelopen op een mogelijke ramp, die daardoor hopelijk voor vele jaren kan worden uitgesteld.
Bedreigingen zijn er echter vooral op regionaal niveau, denk aan de snel voortgaande verstedelijking in verschillende polders en de activiteiten van de bevers in en bij dijken, die zich snel over ons land aan het verspreiden zijn. Hoewel het hierdoor in geval van een ramp een relatief geringe overstroming zal zijn kan de schade toch wel behoorlijk oplopen. Laten we hopen dat ook op het regionale niveau de benodigde maatregelen tijdig genomen zullen worden.
