Van Mesolithicum tot Tweede Wereldoorlog

Archeologische resten in de ondergrond van Almere

Flevoland bestaat weliswaar grotendeels uit jonge polders, maar toch heeft de provincie een lange geschiedenis. In de ondergrond van de jonge gemeente Almere zijn archeologische resten uit verschillende tijdvakken te vinden, van het Mesolithicum (Midden-Steentijd), een tijdvak dat 12.000 jaar geleden begon, tot de Tweede Wereldoorlog. Archeoloog Dick de Jager, werkzaam bij de gemeente Almere, legt uit:

Scheepswrak  aan de Groene Kadeweg

In 2013 liet de gemeente Almere onderzoek doen naar een scheepswrak in de ondergrond aan de Groene Kadeweg in de wijk De Vaart (Almere Buiten). Het scheepswrak was in 1977 ontdekt tijdens graafwerk op de plaats waar later het industrieterrein De Vaart zou worden aangelegd. Uit het onderzoek van 2013 bleek dat het ging om een schip van 14 meter lang en 4,5 meter breed, dat vanwege zijn diepe ligging in uitzonderlijk goede staat verkeerde (foto Dick de Jager).

Alle rechten voorbehouden

Ik ben beleidsadviseur. In de basis gaat het erom dat ik ervoor moet zorgen dat de gemeente zich houdt aan zijn wettelijke taken. En dat is ervoor zorgen dat er rekening wordt gehouden met cultureel erfgoed en archeologie. Tegenwoordig is het cultureel erfgoed in den brede. We hebben een beleidskaart gemaakt van waar we verwachten dat er archeologie zit. Nou ja, dat is bijna de hele gemeente…

Maar er is heel weinig bekend, hè, over Flevoland en de archeologie. Er valt nog heel veel te ontdekken. We kunnen wel aangeven op welke diepte we archeologie verwachten. Overal waar gebouwd gaat worden kijk ik mee, en als daar dan een onderzoeksplicht is, zeg ik wat er moet gebeuren. Ik schrijf het PVE, het Programma van Eisen, of ik keur het goed. En dan wordt het door een commercieel bedrijf uitgevoerd. Dan kan ik weer het rapport beoordelen en aan de hand van de resultaten zeggen wat er moet gebeuren met de eventuele vindplaatsen.

We hebben hier meerdere lagen. De oudste is de Midden-Steentijd. Daar hebben we heel veel vindplaatsen van. Die liggen wel diep. Ze liggen op het zand, terwijl daar lagen klei overheen zijn gekomen. Dat is een belangrijke periode. Die gaat dan over naar de vroege Swifterbantcultuur, maar dat hebben we alleen aan de oostkant van Almere, omdat het landschap daar later verdronken is. Daar hebben dus langer mensen gewoond. Die hebben de mogelijkheid gehad om landbouw te ontwikkelen. Iets daarna hebben we de vondst van een visweer uit de Klokbekerperiode. Dat was ook totaal nieuw voor ons, dat we die hadden.

Dan is er een hele tijd niets, want dan is het landschap verdronken. Dan krijg je natuurlijk de Zuiderzeeperiode. In principe kunnen we ook nog Romeins vinden, dat zit daar nog tussen. Daar hebben we ook wel iets van teruggevonden. Onder andere een schedel die werd gevonden en tweede-eeuws bleek te zijn. Heel lastig te verklaren, maar hij was er wel. En dan de scheepswrakken uit de Zuiderzeetijd. Ons oudste wrak is vijftiende-eeuws, en dat gaat door tot in de twintigste eeuw. En de Tweede Wereldoorlog.

Bron: Erfgoedpark Batavialand, Project Short Stirling, interview met Dick de Jager, 16 november 2020.

Alle rechten voorbehouden