"In welke richting ligt het vliegtuig?"

Het verhaal achter de crash van Short Stirling BK716

Het is nu bekend dat het vliegtuig in het Markermeer Short Stirling BK716 is, die op 30 maart 1943 door de Duitse nachtjager Werner Rapp werd neergeschoten boven het Markermeer. Wat er precies met het vliegtuig is gebeurd voordat het neerstortte, is eind 2020 nog niet duidelijk. Archeoloog Dick de Jager hoopt dat nader onderzoek van de gevonden resten hier meer duidelijkheid over kan verschaffen:

Stirling LJ 945

Bemanning bij een Short Stirling, vermoedelijk LJ 945 van No 295 Squadron. Dit toestel werd onder meer gebruikt voor het droppen van wapens voor het Nederlandse verzet. In de nacht van 23 op 24 oktober 1944 werden wapens in een veld bij Emmeloord gedropt. De enorme omvang van de Short Stirling is goed te zien (bron: Batavialand, collectie G. Zwanenburg).

Alle rechten voorbehouden

Er zijn enorme hoeveelheden schroot naar boven gekomen. Ik hoop dat ze nog kunnen reconstrueren hoe het gebeurd is. Er zijn een aantal onderdelen waar kogelgaten in gevonden zijn. Dat wil nog niet zeggen dat die de oorzaak zijn geweest, natuurlijk. Maar het zou heel goed kunnen. [...] Ze geloven ook wel, dat het die Werner Rapp is geweest. Maar waar hij het vliegtuig dan geraakt heeft, dat zou nog wel interessant zijn om te achterhalen. Aan de ligging van het vliegtuig, zoals ze het nu gevonden, denken ze dat hij vrij steil naar beneden is gekomen, omdat één van de vleugels onder de cockpit lag. Dus hij moet eroverheen geklapt zijn. [...]

[Ik was niet iedere dag bij de opgraving]. Iedereen moest gecertificeerd zijn in de omgang met explosieven en dat ben ik niet. Uiteindelijk is er een archeoloog van de aannemer aan boord geweest, die deed ook ander werk en die was wel gecertificeerd. Eén keer in de week hadden we bouwoverleg, gewoon aan de wal. [...] Het was regel: zolang zij bezig waren, dus echt aan het graven, mochten er geen niet-gecertificeerde mensen aan boord zijn. Ik ben wel twee of drie keer op het ponton geweest, maar dan lag het werk stil.

Wat ik van mensen van Defensie heb begrepen is dat het uitzonderlijk grote onderdelen waren. Dat zou er dan weer voor pleiten dat hij echt pas op het water uit elkaar is gevallen. Ze vonden bijvoorbeeld een hele grote benzinetank. Die was helemaal compleet. Ik hoop nog dat ze gekeken hebben waar er brandsporen op zitten. Dat is het mooie dat er een archeoloog aan boord was. Die kijken meer naar het verhaal dan Defensie. Die zal een lijst leveren, zo van: “Dit hebben we gevonden, dit hebben we gevonden en dit hebben we gevonden.” Een archeoloog kijkt meer naar vragen als: “In welke richting lag het vliegtuig”? Dat was een archeoloog van Leemans.

Defensie heeft ook volop foto’s gemaakt en ook aan ons geleverd. Daar zitten ook goeie foto’s bij. Bijvoorbeeld het serienummer van het motorblok. Dat was heel spannend, toen het eerste motorblok naar boven kwam. Toen het inderdaad het serienummer was wat verwacht werd, was dat mooi.

Bron: Erfgoedpark Batavialand, Project Short Stirling, interview met Dick de Jager, 16 november 2020.

Alle rechten voorbehouden